Ayrıca, bunca hakikat karşısında aklını kullanmayan bu zavallılara, Hâlâ Kur’ân'ı gereği gibi düşünmezler mi? Eğer ki O, Allah'tan başkası tarafından olsaydı, kesinlikle onun içinde birçok karışıklıklar bulurlardı. Ve kendilerine güvenden veya korkudan bir emir geldiğinde onu hemen yayıverirler. Hâlbuki onu Elçi'ye ve kendilerinden olan emir sahibine [yetkili kimselere] götürselerdi, onlardan sonuç çıkarmaya gücü yeten kimseler, onu bilirlerdi denilerek, düşüncesizlik ve akılsızlıkları yüzlerine vurulmakta ve onlara sitem edilmektedir.

82,83. Ayetlerde konu edilen; kınanan kişiler münafıklar ve Medineli Yahudilerdir. Bunların Kur’an ve içeriği ile ilgili kafalarına takılan konuları ve meseleleri Rasülllah’a ve KENDİLERİNİN YETKİLİ KİŞİLERİNE sorarlarsa aydınlanacakları bildirilir.

Bu ayet indiği dönem MEDİNE FEDERE DEVLETİ dönemi olup bu DEVLET ANAYASASI gereği Federasyon üyeleri DİNİ: HUKUKİ sorunlarını kendi ŞERİATLERİNE GÖRE çözeceklerdir. (Medine sözleşmesi 20. Madde: Beni Avf Yahudileri müminlerle birlikte bir ümmet [toplum] teşkil ederler. Yahudilerin dinleri kendilerine, müminlerin dinleri kendilerinedir. Buna, Mevlaları da dâhildir.)

Kısacası ayette konu edilen ÜLÜLEMR, mü’minlerin ÜLÜLEMRİ değil YAHUDİLERİN ÜLÜLEMRİdir.

Son olarak da Yüce Allah, Ve eğer Allah'ın üzerinizdeki lütfu ve rahmeti olmasaydı, –pek azınız hariç– kesinlikle şeytana uymuştunuz diyerek, Rasûlullah ve mü’minlere olan yardımına dikkat çekmektedir.

TEDEBBÜR التدبر

Bu sözcük, " دُبُرdübür (arka: önün karşıtı)" sözcüğünün [Lisan, Tac, Kamus] tefe’ul babından mastar olup anlamı "sürekli arkalamak; arka arkaya dizmek" demektir. Te’vilin (ilkleme; birinci, ikinci. Üçüncü... Gibi dizmenin) karşıtıdır.

Nisa/82. Ayette, akıllı insanların Kur’an’ı iniş sırasına göre arka arkaya dizerek incelemeleri istenmektedir. Burada Kur’an’ın nüzul sırasının ve tertilinin önemi açığa çıkmaktadır.

82. âyette, Hâlâ Kur’ân'ı arka arkaya dizerek gereği gibi düşünmezler mi? Eğer ki O, Allah'tan başkası tarafından olsaydı, kesinlikle onun içinde birçok karışıklıklar bulurlardı ifadesiyle, ikiyüzlülerin Kur’ân'ı tetkik etmeleri, Kur’ân'dan yola çıkarak gerçeği görmeleri istenmektedir. Zira Kur’ân'da fizik, kimya, biyoloji ve astronomi gibi bilim dallarına ait bilgiler verilmesine rağmen onda bir kusur ve çelişki yoktur, bulunmamıştır, bulunamamıştır ve bulunamayacaktır. Eğer bu kitap Allah'tan başkası tarafından oluşturulsaydı, içinde mutlaka bir kusur ve çelişki olurdu. Bu hacimdeki bir kitabın, kusursuz ve çelişkiden âri olarak meydana getirilmesi beşer gücünün üstündedir:

24Peki onlar, Kur’ân'ı arka arkaya dizerek düşünmüyorlar mı? Yoksa kalpleri üzerinde kilitleri mi var? [Muhammed/24]

29Bu, temiz akıl sahipleri onun âyetlerini arka arkaya dizerek düşünsünler ve öğüt alsınlar diye sana indirdiğimiz bereketli bir kitaptır. [Sâd/29]

Kur’ân'ın mucize olduğu hususu, birçok yerde zikredilmiştir. Mesela: Bakara/2-4, Secde/2, Zümer/27-28, Kehf/1-4.*