Kur'an İncelemeleri
87Bakara Suresi 92-96, 99- 101, 97, 98
Mushafta Bozuntu Yapılan Ayetler
87Bakara Suresi 92-96, 99- 101, 97, 98
Hatalı Çeviri:
92. Andolsun Musa size apaçık mucizeler getirmişti. Sonra onun ardından, zalimler olarak buzağıyı (tanrı) edindiniz.
93. Hatırlayın ki, Tûr dağının altında sizden söz almış: Size verdiklerimizi kuvvetlice tutun, söylenenleri anlayın, demiştik. Onlar: İşittik ve isyan ettik, dediler. İnkârları sebebiyle kalplerine buzağı sevgisi dolduruldu. De ki: Eğer inanıyorsanız, imanınız size ne kötü şeyler emrediyor!
94. (Ey Muhammed, onlara:) Şayet (iddia ettiğiniz gibi) ahiret yurdu Allah katında diğer insanlara değil de yalnızca size aitse ve bu iddianızda doğru iseniz haydi ölümü temenni edin (bakalım), de.
95. Onlar, kendi elleriyle önceden yaptıkları işler (günah ve isyanları) sebebiyle hiç bir zaman ölümü temenni etmeyeceklerdir. Allah zalimleri iyi bilir.
96. Yemin olsun ki, sen onları yaşamaya karşı insanların en düşkünü olarak bulursun. Putperestlerden her biri de arzular ki, bin sene yaşasın. Oysa yaşatılması onu azaptan uzaklaştırmaz. Allah onların yapmakta olduklarını eksiksiz görür.
97. De ki: Cebrail'e kim düşman ise şunu iyi bilsin ki Allah'ın izniyle Kur'an'ı senin kalbine bir hidayet rehberi, önce gelen kitapları doğrulayıcı ve müminler için de müjdeci olarak o indirmiştir.
98. Kim, Allah'a, meleklerine, peygamberlerine, Cebrail'e ve Mikâil'e düşman olursa bilsin ki Allah da inkârcı kâfirlerin düşmanıdır.
99. Andolsun ki sana apaçık âyetler indirdik. (Ey Muhammed!) Onları ancak fasıklar inkâr eder.
100. Ne zaman onlar bir antlaşma yaptılarsa, yine kendilerinden bir grup onu bozmadı mı? Zaten onların çoğu iman etmez.
101. Allah tarafından kendilerine, yanlarında bulunanı tasdik edici bir elçi gelince ehl-i kitaptan bir gurup, sanki Allah'ın kitabını bilmiyormuş gibi onu arkalarına atıp terkettiler.
Doğru Çeviri:
Necm: 411
92Ve andolsun ki Mûsâ size açık-seçik kanıtlarla gelmişti. Sonra siz, kendi benliğinize haksızlık eden kimseler olarak arkasından, “altın”ı ilâhlaştırdınız.
93Ve hani Biz sizden, “Size verdiğimiz Kitab'ı kuvvetlice alın ve dinleyin” diye sağlam söz almış ve sizin üstününüzü/ seçkininiz Mûsâ'yı en kutlu aşamaya (elçilik makamına) yükseltmiştik. Demişlerdi ki: “Dinledik ve isyan ettik/iyice sarıldık.” Ve gerçeği bilerek reddetmeleri yüzünden altının ilâhlığı kalplerine içirilmişti. De ki: “Eğer inananlar iseniz, inancınızın size emrettiği şey ne çirkindir!”
94De ki: “Allah yanında ‘son yurt’, özellikle insanlardan seviyesiz olan sizler için ise, eğer doğrulardan iseniz haydi hemen ölümü temenni ediniz.”
95Hâlbuki elleriyle işledikleri yüzünden ölümü sonsuz olarak temenni etmezler. Allah ise kendi benliklerine haksızlık eden o kimseleri çok iyi bilendir.
96Ve sen, kesinlikle onları, insanların yaşamaya en hırslısı, Allah'ın ortağı olduğunu kabul etmiş olan kimselerden de daha hırslı bulacaksın. Onların her biri bin sene ömürlendirilmeyi arzular; oysa ömürlenmek/ çok uzun yaşamak kendisini azaptan uzaklaştırıcı değildir. Allah, onların yapmakta oldukları şeyleri çok iyi görücüdür.
99Ve andolsun ki Biz, sana açık açık âyetler indirdik. Bunları da hak yoldan çıkanlardan başkası bilerek reddedip görmezlikten gelmez.
100Hak yoldan çıkanlar, ne zaman bir ahit üzerine antlaşma yapsalar, onlardan bir grup onu atıvermedi mi? Aslında onların çoğu iman etmiyorlar.
101Ve ne zaman Allah tarafından onlara, yanlarındaki Kur’an’a muhalif olmayan şeyleri tasdik edici bir elçi geldi, daha önce kendilerine Kitap verilen kimselerden bir grup, sanki bilmezlermiş gibi Allah'ın kitabını sırtlarının arkasına attılar.
97De ki: “Kim Cibrîl'e/Kur’ân'a düşmansa, öfkesinden, kıskançlığından çatlasın, gebersin. - Şüphesiz Allah Cibrîl'i/Kur’ân'ı, Kendisinin bilgisi gereği, iki eli arasındakileri/ içindekileri doğrulayıcı, inananlar için bir yol gösterme ve müjde olarak, senin kalbine indirmiştir. Ki onlar işte bundan dolayı düşman kesilmişlerdir.- 98Kim ki Allah'a, meleklerine, elçilerine; hele hele Cibrîl'e/ Kur’ân'a, Mîkâl'e/ Elçi Muhammed'e333 düşman ise, üzüntüsünden, kahrından ölsün.” –Şüphesiz işte bu yüzden, Allah da kâfirlere; Kendisinin ilâhlığını, rabliğini bilerek reddedenlere düşmandır.-
92Ve andolsun ki Mûsâ size açık-seçik kanıtlarla gelmişti. Sonra siz, kendi benliğinize haksızlık eden kimseler olarak arkasından, “altın”ı ilâhlaştırdınız.
93Ve hani Biz sizden, “Size verdiğimiz Kitab'ı kuvvetlice alın ve dinleyin” diye sağlam söz almış ve sizin üstününüzü/ seçkininiz Mûsâ'yı en kutlu aşamaya (elçilik makamına) yükseltmiştik. Demişlerdi ki: “Dinledik ve isyan ettik/iyice sarıldık.” Ve gerçeği bilerek reddetmeleri yüzünden altının ilâhlığı kalplerine içirilmişti. De ki: “Eğer inananlar iseniz, inancınızın size emrettiği şey ne çirkindir!”
93. ayetin ""Size verdiğimizi [Kitab'ı] kuvvetlice alın ve dinleyin" diye sağlam söz almış ve sizin Üstünüzü; seçkininizi (Musa’yı) Tûr'a yükseltmiştik; çıkarmıştık " bölümü ile ilgili daha evvel 63. ayetin tahlilinde açıklama yapılmıştı.
93. Âyetin orijinalindeki عصينا - 'asaynâ fiili, genellikle "isyan ettik" diye çevrilir. Oysaki İsrâîloğulları'nın ölümle burun buruna oldukları bir zamanda böyle demeleri uzak bir ihtimaldir.
عصينا - 'asaynâ sözcüğünün kökü, عصى'dır - 'asy'dır. 'Asâ baston, değnek sözcüğünün etimolojisi incelendiğinde şu bilgilere ulaşıyoruz:
عصى'nın 'asâ'nın aslı, "toplanma ve uyuşma/kaynaşma" demektir. Esmâî, bazı Basralılardan şöyle nakleder: "Asâ'ya, 'asâ denilmesinin nedeni, elin ve parmakların, o nesnenin üzerinde toplanmalarıdır. Bu söz Arapların, "toplumu hayra topladım, şerre topladım" deyimlerinden alınmıştır." [ Lisânu'l-Arab; c.6, s.292–293.]
Öyleyse sözcük, عصى - 'asy mastarından alındığında "sıkıca sarılmak", عصيان - 'ısyân mastarından alındığında "asi olmak, başkaldırmak" anlamına gelir.
Bu Âyet, Nisâ Sûresinin 46. Âyetinin delâletiyle değerlendirilecek olursa, bu hain toplumun sesteş sözcük kullanarak insanları aldattıkları anlaşılır.
94De ki: “Allah yanında ‘son yurt’, özellikle insanlardan seviyesiz olan sizler için ise, eğer doğrulardan iseniz haydi hemen ölümü temenni ediniz.”
95Hâlbuki elleriyle işledikleri yüzünden ölümü sonsuz olarak temenni etmezler. Allah ise kendi benliklerine haksızlık eden o kimseleri çok iyi bilendir.
96Ve sen, kesinlikle onları, insanların yaşamaya en hırslısı, Allah'ın ortağı olduğunu kabul etmiş olan kimselerden de daha hırslı bulacaksın. Onların her biri bin sene ömürlendirilmeyi arzular; oysa ömürlenmek/ çok uzun yaşamak kendisini azaptan uzaklaştırıcı değildir. Allah, onların yapmakta oldukları şeyleri çok iyi görücüdür.
Bu âyet grubunda, sapık inançları ortaya konan Yahûdilere birtakım sorular yöneltilmiş, böylece yanlış inançtan doğru inanca dönmeleri istenmiştir.
94-95. âyette, "son yurdun/cennetin" sadece kendilerine ait olduğunu iddia Yahûdilere, kendilerinin diğer insanlardan seviyesiz oldukları vurgulanıp, böyle olmalarına rağmen "Madem son yurt sadece size aittir, öyleyse haydi ölümü temenni edin, ölün de cennete kavuşun" teklifinde bulunulmakta; ardından da, işledikleri suçların cezası ve yaşama hırsı sebebiyle ölümü asla temenni etmedikleri, aksine binlerce sene yaşamak istedikleri bildiriliyor. Sonra da onlara, Allah'ın, zâlimleri çok iyi bildiği ve gördüğü; ne kadar uzun yaşarlarsa yaşasınlar, uzun ömrün kendilerini azaptan kurtaramayacağı ihtar ediliyor.
Yahûdilerin söz konusu kuruntuları başka âyetlerde de dile getirilmiştir:
* Bir de inananları Yahûdileştirmek, Hristiyanlaştırmak isteyenler, "Yahûdi ve Hristiyanlardan başkası asla cennete giremeyecek" dediler. Bu, onların kendi kuruntularıdır. De ki: "Eğer doğru kimseler iseniz, delilinizi getirin." Hayır, aksine kim iyileştiren-güzelleştiren biri olarak kendisini Allah için islâmlaştırırsa, işte onun, Rabbi katında ödülü vardır. Onlara hiçbir korku da yoktur ve onlar üzülmezler de. [Bakara/111-112]
* De ki: "Ey Yahudileşmiş kimseler! Eğer insanlar arasında yalnız kendinizin, Allah'ın yakınları/yardımcıları olduğuna inanıyorsanız, eğer doğru kimseler iseniz hemen ölümü isteyin." Oysa onlar, ellerinin önden gönderdiği şeyler/işledikleri suçlar yüzünden, ölümü asla istemezler. Ve Allah, yanlış; kendi zararlarına iş yapanları çok iyi bilendir. [Cuma/6-7]
* Ve Yahudiler, Hristiyanlar, "Biz, Allah'ın oğullarıyız ve O'nun sevgilileriyiz" dediler. De ki: "Madem öyle niçin günahlarınız sebebiyle Allah size azap ediyor?" Tam tersi, siz, O'nun oluşturduklarından birer beşersiniz. O dilediği kişiyi bağışlar, dilediğine azap eder. Göklerin, yerin ve ikisi arasında bulunan her şeyin sahipliği, yönetimi de Allah'ındır. Dönüş de yalnızca O'nadır. [Mâide/18]
99Ve andolsun ki Biz, sana açık açık âyetler indirdik. Bunları da hak yoldan çıkanlardan başkası bilerek reddedip görmezlikten gelmez.
100Hak yoldan çıkanlar, ne zaman bir ahit üzerine antlaşma yapsalar, onlardan bir grup onu atıvermedi mi? Aslında onların çoğu iman etmiyorlar.
101Ve ne zaman Allah tarafından onlara, yanlarındaki Kur’an’a muhalif olmayan şeyleri tasdik edici bir elçi geldi, daha önce kendilerine Kitap verilen kimselerden bir grup, sanki bilmezlermiş gibi Allah'ın kitabını sırtlarının arkasına attılar.
Bu âyetlerde, Yahûdilere uyarı sadedinde Rasûlullah'a hitap edilerek onların durumları bildirilmekte ve düşüncesizce davranmaları sebebiyle onlar kınanmakta; kendilerine gelen apaçık kitabı/Kur’ân'ı inkâr etmekle, yaptıkları antlaşmaları bozmakla suçlanıp fâsıklıkla itham edilmektedirler. Ayrıca, kendi kitaplarını tasdik eden bir Elçi'yi, içlerinden bir grubun görmezden gelerek kitabı sırtlarının arkasına attıkları da bildirilmektedir.
Bu âyetler ya bir sual-i mukaddere cevaptır ya da Rasûlullah ile Yahûdiler arasında geçmiş bir olay nedeni ile inmiştir.
Klasik kaynaklarda bu âyetlerin nüzûl sebebi hakkında şöyle denilmektedir:
Bu, İbn Suriya'ya verilen cevaptır. O Rasûlullah'a (s.a), "Yâ Muhammed! Sen bize bildiğimiz bir şey getirmedin. Allah sana apaçık bir âyet [mucize] indirmedi ki o âyet sebebiyle biz de sana uyalım" deyince Yüce Allah bu âyet-i kerîmeyi inzâl buyurdu. Bunu Taberî nakletmektedir. [Kurtubî, el-Câmiu li Ahkâmi'l-Kur’ân; Taberî.]
Bu paragrafta konu edilen ahidler, Rasûlullah ile Medîneli Yahûdiler arasında yapılan ve Yahûdiler tarafından bozulan ahidlerdir; Kurayza ve Nadîroğulları'nın yaptıkları gibi. Bu ahdin bozulmasına başka sûrede de değinilmiştir:
* Şüphesiz, Allah katında canlıların en kötüsü, kâfirler; Allah'ın ilâhlığını ve rabliğini bilerek reddedip de iman etmeyen kimseler; kendileriyle antlaşma yaptığın hâlde her defasında antlaşmalarını bozan kimselerdir. Onlar Allah'ın koruması altına girmezler. [Enfâl/55-56]
97De ki: “Kim Cibrîl'e/Kur’ân'a düşmansa, öfkesinden, kıskançlığından çatlasın, gebersin. - Şüphesiz Allah Cibrîl'i/Kur’ân'ı, Kendisinin bilgisi gereği, iki eli arasındakileri/ içindekileri doğrulayıcı, inananlar için bir yol gösterme ve müjde olarak, senin kalbine indirmiştir. Ki onlar işte bundan dolayı düşman kesilmişlerdir.- 98Kim ki Allah'a, meleklerine, elçilerine; hele hele Cibrîl'e/ Kur’ân'a, Mîkâl'e/ Elçi Muhammed'e düşman ise, üzüntüsünden, kahrından ölsün.” –Şüphesiz işte bu yüzden, Allah da kâfirlere; Kendisinin ilâhlığını, rabliğini bilerek reddedenlere düşmandır.-
Bu âyetlerde yine Rasûlullah'ın çağdaşı Yahûdilere hitap edilerek yanlış inançlarını değiştirmeleri istenmiştir.
Ayetlerin teknik yapıları
Arap edebiyatında; Belağat iminde ITNAB diye sanat çeşidi vardır.
"Itnâb", "bir noktayı pekiştirmek amacıyla metinde sözcüğün anlamdan fazla tutulması" demektir.
İtnâbın başlıca türleri şunlardır:
a) Geneli ifade eden sözden sonra özeli ifade eden bir söz söylemek:
"Bu sözüme herkes dikkat etsin; Ahmet sen de dikkat et!" cümlesinde "herkes" kavramının kapsamına Ahmet de girdiği hâlde onun özellikle dikkatini çekmek için ismini ayrıca belirtmek bu tür itnâb için bir örnektir.
b) Özeli ifade eden bir sözden sonra geneli ifade eden bir söz söylemek:
"Okullar, bakanlıklar bütün resmî daireler kutlamalara katıldı." cümlesinde
"okullar" ve "bakanlıklar" "bütün resmî daireler"in kapsamına girdiği hâlde bunları ayrıca belirtmek bu ifade türüne örnek olarak gösterilebilir.
Bunun yöntemlerinden bir tanesi de "ZİKRÜL HAS BA'DEL ÂM (Genelden sonra özele yer verilmesi)" kuralıdır.
98. âyette bu kural vardır. Genel olarak zikredilen "meleklerine" ve "elçilerine" ifadesinden sonra bu genel ifadelerin kapsamı içinde bulunan "Cibrîl’e/Kur’ân’a, Mîkâl’e/Elçi Muhammed’e" diye özel ifadeler de gelmiştir. Burada özellere pekiştirme yapılmıştır. Cümlenin anlamı "98Kim ki Allah'a, meleklerine, elçilerine; hele hele Cibrîl'e/Kur’ân'a, Mîkâl'e/Elçi Muhammed'e düşman ise, üzüntüsünden, kahrından ölsün." şeklindedir.
Aynı kuralı Bakara/239'da da görürüz. "Salatları koruyunuz ve Sala-ı vusta'yı" koruyunuz diye. Halbuki "Salat-ı Vusta", "Salatlar"ın içindedir. Burada da Itnab sanatıyla pekiştirme yapılmış ve anlam, "Salatları koruyunuz; hele hele Salat-ı vusta’yı iyi koruyunuz" şekline dönüşmüştür.
Genellikle ayetteki "feinnehü nezzelehü..." bölümü şart cümlesinin Cevap bölümü olarak ele alınır. Ve cümledeki "ala kalbike (senin kalbine)" ifadesinin cümledeki uyumsuzluğu, (çünkü normalde bu kabule göre, söz akışı içerisinde "ala kalbî (benim kalbime)" olması gerekirdi.) Hikayet (başkasının sözünün nakli; ki burada Allah’ın sözünün naklidir) tekniğiyle çözümlenmeye çalışılır. (Keşşaf)
Ne var ki, cümlede şartın cevabı olan "Şüphesiz Allah Cibrîl'i/Kur’ân'ı, Kendisinin bilgisi gereği, iki eli arasındakileri/içindekileri doğrulayıcı, inananlar için bir yol gösterme ve müjde olarak, senin kalbine indirmiştir." şeklindeki ifade, geçmiş zaman anlamlıdır. Halbuki burada gelecek zaman anlamlı bir ifade yer almalıydı. Bu nedenle ayetteki bu bölümü şart cümlesinin cevabı olarak kabul etmek mümkün değildir.
Burada tutulacak yol, ayetlerde "İcazü’l Hazf" sanatının yapıldığını, cümlenin sonuç bölümünün; şartın cevabının mahzuf (düşürülmüş) oluşunu, ve "finnehü..." bölümünü de "Kul deki" ifadesinin "denilecek şeyleri ifade eden bölümünden ayırıp parantez cümle olarak kabullenmektir. İcazü’l hazf sanatı, cümleye zenginlik kazandırmak için kullanılır. Kur’an’da da birçok yerde uygulanmıştır.
Bu takdir de cümle yeni bir cümle olacak, cümlenin başındaki "f" edatı da ta’liliye-i istinafiyye (yeni cümlenin illetini beyan" için olacaktır. Ve ayetlerin bu bölümlerinin anlamları "- Şüphesiz Allah Cibrîl'i/Kur’ân'ı, Kendisinin bilgisi gereği, iki eli arasındakileri/içindekileri doğrulayıcı, inananlar için bir yol gösterme ve müjde olarak, senin kalbine indirmiştir. Ki onlar işte bundan dolayı düşman kesilmişlerdir.-" ve "–Şüphesiz işte bu yüzden, Allah da kâfirlere; Kendisinin ilâhlığını, rabliğini bilerek reddedenlere düşmandır.- " şeklinde olacaktır.
Hazfedilmiş (düşürülmüş) cevapların ne olduğuna gelince; cümlenin söz akışı, bu ayetlerin sebeb-i nüzulü ve arap örfü dikkate alındığında en uygun takdir şöyle olur:
97De ki: "Kim Cibrîl'e/Kur’ân'a düşmansa, öfkesinden çatlasın, gebersin.
98Kim ki Allah'a, meleklerine, elçilerine; hele hele Cibrîl'e/Kur’ân'a, Mîkâl'e/Elçi Muhammed'e düşman ise, üzüntüsünden, kahrından ölsün."
97. ayette geçen " فانه نزله على قلبكfeinnehü nezzelehü ala kalbike" ifadesindeki " نزلهnezzelehü" sözcüğünü" نَزْلَةٌnezletün" şeklinde de okumak mümkündür. Bilindiği üzere ilk Mushaflar noktalamasızdır. Kelimenin harfleri نn زz لl هh nezelehü, nezzelehü ve nezleten şeklinde de noktalanıp okunabilir. Ayetteki ifadeyi, "nezletün" kabul edersek, cümlenin anlamı, "Şüphesiz Cibrîl'i/Kur’ân', Kendisinin bilgisi gereği, iki eli arasındakileri/içindekileri doğrulayıcı, inananlar için bir yol gösterme ve müjde olarak, senin kalbine bir indirmedir" şeklinde olur. Bu kıraat de Kur’an’ın genel mesajına uygun bir kıraattır.
Ayetlerin açık ifadelerinden anlaşıldığına göre bu âyetler o dönemde vukû bulmuş bir olay nedeniyle inmiştir.
Bu âyetlerin sebeb-i nüzûlü hakkındaki nakiller şöyledir:
Yahûdiler Peygamber'e (s.a), "Kendisine herhangi bir meleğin Rabbinden risalet ve vahiy getirmediği hiçbir peygamber yoktur. Sana bunu getirenin kim olduğunu bize söyle ki biz de sana tâbi olalım" demişler. Hz. Peygamber de, "O Cebrâîl'dir" deyince şu karşılığı vermişler: "Cebrâîl savaş ve çarpışmayı getiren kimsedir. O bizim düşmanımızdır. Eğer sen bunun yerine şu yağmuru ve rahmeti indiren Mîkâîl olduğunu söylemiş olsaydın, sana uyardık." Bunun üzerine Yüce Allah bu âyet-i kerîmeyi, bir sonraki âyetin sonuna kadar inzâl buyurdu. Bu hadisi Tirmizî rivâyet etmiştir. [Kurtubî, el-Câmiu li Ahkâmi'l-Kur’ân.]
Sonra İbn Cerîr der ki: Başkaları, Yahûdilerin bu sözü söylemelerinin sebebi olarak Hz. Peygamber konusunda onlarla Ömer ibn el-Hattâb arasında cereyan eden bir münazara olduğunu söylemişlerdir. Nitekim bu konuda Muhammed ibn el-Müsennâ... Şa‘bî'den nakletti ki o şöyle demiş:
-- Hz. Ömer Revha'ya indiğinde bazı kişilerin taşların üzerinde namaz kıldıklarını gördü ve "Bunlar kimdir?" diye sordu. Orada bulunanlar, "Onlar Rasûlullah'ın (s.a) burada namaz kıldığını zannediyorlar" dediler. O da bundan hoşlanmadı ve dedi ki: "Rasûlullah (s.a) namaz vaktinde vâdiye erişti ve orada kıldı, sonra kalkıp göçtü ve orayı terk etti." Sonra Hz. Ömer onlarla konuşmaya başladı ve dedi ki:
-- Ben Yahûdilerin dinî kitaplarının okunduğu güne şâhit olmuştum ve Tevrât'ın Kur’ân'ı nasıl tasdik ettiğini, Kur’ân'ın Tevrât'ı nasıl tasdik ettiğini hayretle görüyordum. Bir gün ben onların arasında bulunuyordum ki şöyle dediler:
-- Ey Hattâb'ın oğlu! Senin arkadaşlarından bize senden daha sevimli olan yoktur.
Sordum:
-- Neden?
Şöyle cevap verdiler:
-- Sen bize geliyor ve bizi kuşatıyorsun.
Ben de şöyle karşılık verdim:
-- Size geliyor, Kur’ân'ın Tevrât'ı nasıl tasdik ettiğini, Tevrât'ın da Kur’ân'ı nasıl tasdik ettiğini hayretle müşahede ediyorum.
Hz. Ömer der ki: Hz. Peygamber oradan geçtiğinde dediler ki:
-- Ey Hattâb'ın oğlu! İşte arkadaşınız yürüyor, hakk o'nun yanında.
Hz. Ömer diyor ki: O zaman kendilerine şöyle dedim:
-- Kendisinden başka ilâh olmayan Allah adına söylerim size, O'nun hakkında siz neyi gözetiyorsunuz ve O'nun kitabı hakkında size ne emânet edilmiştir? Biliyor musunuz ki, o Allah'ın Rasûlü'dür.
Onlar sustular. Bilginleri ve uluları kendilerine dediler ki:
-- Ömer size çok ağır davrandı, ona cevap verseniz.
Onlar da şöyle dediler:
-- Sen bizim bilginimiz ve ulumuzsun, ona sen cevap ver.
O da dedi ki:
-- Eğer söz söylediğim Rabb adına, bizim söylememiz gerekirse biz o'nun Allah'ın Rasûlü olduğunu biliyoruz.
Hz. Ömer der ki: Bunun üzerine ben, kendilerine şöyle dedim:
-- Vay size, öyleyse niçin kendinizi mahvettiniz?
Şöyle karşılık verdiler:
-- Biz mahvolmadık.
Ben şöyle devam ettim:
-- Nasıl olur bu, siz hem o'nun Allah'ın Rasûlü olduğunu biliyor, hem de kendisine tâbi olup tasdik etmiyorsunuz.
Onlar şöyle karşılık verdiler:
-- Bizim meleklerden bir dostumuz, bir de düşmanımız var. O, peygamberliğini meleklerden bizim düşmanımız olanla birleştirdi.
Sordum:
-- Sizin düşmanınız ve dostunuz kimdir?
Cevap verdiler:
-- Düşmanımız Cebrâîl, dostumuz da Mîkâîl'dir.
Tekrar sordum:
-- Cebrâîl neden düşmanınız, Mîkâîl neden dostunuz?
Cevap verdiler:
-- Cebrâîl ağırlık, zorluk, katılık, şiddet ve azap meleğidir. Mîkâîl ise, şefkat, rahmet, hafiflik meleğidir.
Sordum:
-- Rabb'leri katında onların mertebesi nedir?
Cevap verdiler:
-- Birisi Rabbin sağında, diğeri de solunda bulunur.
Bunun üzerine dedim ki:
-- Kendisinden başka ilâh bulunmayan Allah'a yemîn ederim ki, birisine düşman olan diğerine de düşman olur, birisine dost olan diğerine de dost olur. Cebrâîl'in Mîkâîl'in düşmanıyla, Mîkâîl'in de Cebrâîl'in düşmanıyla dost olması uygun düşmez.
Hz. Ömer der ki: Sonra kalktım, Hz. Peygamber'in ardından gittim ve o'nu falancanın evinin kapı aralığından çıkarken yakaladım. Rasûlullah (s.a) dedi ki:
-- Ey Hattâb'ın oğlu! Sana biraz önce indirilmiş olan âyetleri okuyayım mı?
Ardından da, De ki: "Kim Cebrâîl'e düşmansa..." âyetini okumaya başladı. Âyetleri okuyunca dedim ki:
-- Anam-babam sana kurban olsun ey Allah'ın Rasûlü! Seni hakk ile gönderen Allah'a kasem ederim ki, ben de sana onu haber vermek için gelmiştim, ancak latîf ve habîr olan Allah bu haberi benden önce sana ulaştırdı.
İbn Ebî Hatim der ki: Bana Ebû Sa‘îd... Âmir'den haber verdi ki, o şöyle demiş: Hz. Ömer Yahûdilerin yanına gitti ve sordu:
-- Tevrât'ı Mûsâ'ya indiren Allah adına size söylerim, siz Hz. Peygamber'in geleceğini kitaplarda görüyor musunuz?
Onlar şöyle cevap verdiler:
-- Evet.
Ömer tekrar sordu:
-- Öyleyse sizi Hz. Muhammed'e tâbi olmaktan alıkoyan şey nedir?
Onlar şöyle karşılık verdiler:
Allah hiç bir peygamber göndermemiştir ki, beraberinde ona yoldaş olan bir melek bulunmasın. Muhammed'in (s.a) de yoldaşı Cebrâîl'dir (a.s). Ona gelen bu melek, bizim düşmanımızdır. Mîkâîl ise dostumuzdur. Eğer o'na Mîkâîl gelmiş olsaydı müslüman olurduk.
Hz. Ömer tekrar sordu:
-- Tevrât'ı Mûsâ'ya indiren Allah adına size söylerim, bu iki meleğin âlemlerin Rabbi katında mertebesi nasıldır?
Onlar karşılık verdiler:
-- Cebrâîl sağında, Mîkâîl de solundadır.
Bunun üzerine Ömer şöyle dedi:
-- Ben şehâdet ederim ki her iki melek Allah'ın izniyle inerler. Mîkâîl'in, Cebrâîl'in düşmanına dost olması; Cebrâîl'in de Mîkâîl'in düşmanına dost olması imkânsızdır.
Bu sırada Hz. Peygamber (s.a) oradan geçiyordu. Yahûdiler dediler ki:
Ey Hattâb'ın oğlu! İşte senin arkadaşın gidiyor.
Hz. Ömer kalktı ve Rasûlullah'ın yanına geldi. Bu sırada Allah, De ki: "Kim Cebrâîl'e düşmansa..." âyetini inzâl buyurdu. [İbn Kesîr.]
Bu rivâyetler, Cebrâîl ve Mîkâîl'in iki melek olduğu kabulüne göre kurgulanmıştır. Hâlbuki Kur’ân ifadeleri böyle bir anlayışa izin vermez. Çevirimizde de görüldüğü üzere Cebrâîl, indiren değil, inendir; dolayısıyla da, "Kur’ân"dır.
Cebrâîl için, Meryem sûresi'nin sonundaki "Rûh, Rûhu'l-Kudüs ve Cebrâîl" başlıklı tahlilimize bakılabilir. [Tebyînu'l-Kur’ân; c. 3, s. 532-548.] Burada, cebrâîl'in, "Allah'ın onarması, reform yapması" anlamına geldiğini, vahyin farklı bir ifadesi, yani "Kur’ân" olduğunu belirtmekle yetiniyoruz.
98. âyette, Kim ki, Allah'a, meleklerine, elçilerine, cibrîl'e, mîkâl'e düşman olursa bilsin ki, şüphesiz Allah da, inkârcılara düşmanıdır buyurularak, "mîkâl"den bahsedilmektedir. "Mîkâîl"le ilgili de birçok fikir üretilmiştir. Biz bunlardan sadece Kurtubî'nin ifadelerine yer veriyoruz:
Mîkâîl kelimesi altı şekilde okunmuştur:
1) Mîkâyîl. Bu Nâfi'in kıraatidir.
2) Mîkâîl. Bu Hamza kıraatidir.
3) Mîkâl. Hicazlıların şivesidir. Aynı zamanda bu Ebû Amr ve Âsım'dan nakledilmiştir.
4) Mîkeîl. Bu, İbn Muhaysın'ın kıraatidir.
5) Mîkâyyîl. Bu da ondan gelen farklı rivâyetler ile birlikte el-Ameş'in rivâyetidir.
6) Mîkâel. Bu da Arapça olmayan bir isim olduğundan dolayı munsarıf değildir. İbn Abbâs'ın zikrettiğine göre Cebr, Mîkâ ve İsrâ kelimeleri Arapça olmayan bir dilde, "kul ve köle" [abd ve memluk] anlamındadır; îl ise "Allah'ın adı"dır. O bakımdan Ebû Bekr es-Sıddîk'ın (r.a), Müseylime'nin secili sözlerini işitince, "Bu îl'den (yani, Allah'tan) gelmeyen bir sözdür" demesi de bu türdendir. Kur’ân-ı Kerîm'de de bu kelimenin iki ayrı tefsirinden birisine göre şu buyrukta bu anlama geldiği söylenmektedir: Onlar bir mü’min hakkında ne bir îl ve ne de bir ahde riâyet etmezler (Tevbe/10). Burada yer alan îl kelimesinin açıklaması ile ilgili iki görüşten birisine göre îl, "Allah"tır; yani, "onlar hiçbir mü’min hakkında Allah'ın öngördüğü hakk ve hukuku gözetmezler" demektir. İleride buna dair açıklamalar [Tevbe/8, 10'da] gelecektir.
el-Maverdî der ki: "Cibrîl ve Mikâl iki ayrı isimdir. Onlardan birincisi ‘abdullah’ [Allah'ın kulu], ikincisi ‘ubeydullah’ [Allah'ın kulcağızı] anlamındadır. Çünkü îl ‘Allah’, cebr de ‘kul’ demektir. Mîkâ ise, ‘kulcağız’ anlamındadır. Sanki cibrîl ‘abdullah’, mîkâîl de ‘ubeydullah’ anlamını ihtiva eder. Bu İbn Abbâs'ın görüşüdür. Müfessirler arasında ona bu konuda muhalefet eden kimse de yoktur."
Derim ki: Bazı müfessirler İsrâfîl'in ‘abdurrahmân’ anlamına geldiğini de söylerler. en-Nehhâs ise şöyle demektedir: "Cebr kelimesini ‘kul’ [abd], îl kelimesini de ‘Allah’ diye açıklayan kimsenin, ‘Bu Cebruîl'dir, Cebraîl'i gördüm, Cebrîl'e uğradım’ demesi gerekir. Ancak böyle bir şey denilmediği için burada bu ifadenin, Cebrâîl'in adı olduğu ortaya çıkar."
Başkaları ise şöyle demektedir: "Eğer onların [müfessirlerin] dedikleri gibi (verdikleri anlam doğru) olsaydı, bu kelimenin munsarıf olması gerekirdi. Munsarıf oluşunun terk edilmesi, bunun muzaf olmayan tek kelimeden meydana gelmiş bir isim olduğunu gösterir." Abdulğanî el-Hafîz, Eflet b. Halife'den –ki bu Hassan'ın babası Fuleyt el-Âmirî'dir– o da Cesre bt. Decâce'den o Âişe'den (r.anha), Rasûlullah'ın (s.a) şöyle dediği rivâyet edilmiştir: "Cibrîl'in, Mîkâîl'in ve İsrâfîl'in Rabbi olan Allahım! Cehennem ateşinin sıcağından ve kabir azabından sana sığınırım." [Kurtubî, el-Câmiu li Ahkâmi'l-Kur’ân.]
BİZİM TAHLİLİMİZ
İlk Mushaflarda, ميكال [mîkâle] şeklinde yer alan bu sözcük, Arap diline İbrânice'den geçmiştir. Bunun, "Cibrîl" sözcüğü gibi, ميك[mîk] ve ئيل[îl] sözcüklerinden oluşmuş bir bileşik isim olması da söz konusu değildir. Zira Arapça'da م و ك[m-v-k] ve م ي ك [m-y-k] harflerinden oluşmuş kök sözcük yoktur. Sözcüğün ك ي ل[k-y-l], و ك ل[v-k-l] ve م ك ل [m-k-l] sözcüklerinden türediği de, hem kalıbı, hem de Mushafta "belgisiz" olarak yazılı olması nedeniyle iddia edilemez. Ayrıca, bu sözcüklerin anlamının konuyla ilgisi yoktur.
Kehf ve Enbiyâ sûrelerinde de, "Ye’cuc" ve "Me’cuc" kelimelerinin Arapça olmadığı, İbrânice'deki anlamının dikkate alınması gerektiği kanaatini belirtmiş ve sözcükleri buna göre değerlendirmiştik.
Burada ميكال[mîkâl] sözcüğünü, İbrânilerin anlayışı doğrultusunda anlamaya çalışacağız:
"O zaman senin halkını koruyan büyük önder Mîkâel görünecek. Ulusun oluşumundan beri hiç görülmemiş bir sıkıntı dönemi olacak. Bu dönemde halkın –adı kitapta yazılı olanlar– kurtulacak. Yeryüzü toprağında uyuyanların bir çoğu uyanacak: Kimisi sonsuz yaşama, kimisi utanca ve sonsuz iğrençliğe gönderilecek. Bilgeler gökkubbe gibi, bir çoklarını doğruluğa döndürenler yıldızlar gibi sonsuza dek parlayacaklar. Ama sen, ey Daniel, son gelinceye dek bu sözleri sakla, kitabı mühürle. Bir çokları orada burada dolaşacak, bilgi artacak." Ben Daniel baktım, biri ırmağın bu kıyısında, diğeri öbür kıyısında duran başka iki varlık gördüm. İçlerinden biri, ırmağın suları üzerinde duran keten giysili adama, "Bu şaşırtıcı olayların son bulması ne kadar zaman alacak?" diye sordu. Irmağın suları üzerinde duran keten giysili adamın sağ ve sol elini göğe kaldırarak sonsuza dek Diri Olan'ın adıyla and içip, "Bir vakit, vakitler ve yarım vakit olacak" dediğini duydum, "kutsal halkın gücü tümüyle kırılınca, bütün bu olaylar son bulacak." Adamın söylediklerini duydumsa da anlamadım. Bunun için sordum:
-- Ey efendim! Bunların sonu ne olacak?
Şöyle yanıtladı:
-- Sen git, Daniel. Bu sözler, son gelinceye dek saklanıp mühürlenecek. Bir çokları kendilerini arıtıp temizlenecek, lekesiz duruma gelecek, ama kötüler kötülük etmeyi sürdürecek. Kötülerin hiç biri anlamayacak, bilgeler anlayacak. "Günlük sununun kaldırılıp yıkıcı iğrenç şeyin konduğu zamandan başlayarak 1.290 gün geçecek. Bekleyip 1.335 güne ulaşana ne mutlu! Sana gelince, ey Daniel, son gelinceye dek yoluna devam et. Rahatına kavuşacak ve günlerin sonunda payına düşen mirası almak için uyanacaksın. [Kitab-ı Mukaddes; Daniel, 12:1-13.]
DANİEL'İN DİCLE IRMAĞI'NDA GÖRDÜĞÜ GÖRÜM
Pers Kralı Koreş'in krallığının 3. yılında Belteşassar diye çağrılan Daniel'e bir giz açıklandı. Büyük bir savaşla ilgili olan bu giz gerçekti. Daniel görümde kendisine açıklanan gizi anladı. O sırada ben Daniel üç haftadır yas tutuyordum. Üç hafta dolana dek ağzıma ne güzel bir yiyecek ya da et koydum, ne şarap içtim, ne de yağ süründüm. Birinci ayın 24. günü, Büyük Irmak'ın, yani Dicle'nin kıyısındayken, gözlerimi kaldırıp bakınca keten giysi giyinmiş, beline Ufaz altınından kemer kuşanmış bir adam gördüm. Bedeni sarı yakut gibiydi. Yüzü şimşek gibi parlıyordu. Gözleri alevli meşalelere benziyordu. Kollarıyla bacakları cilalı tunç gibi parlıyor, sesi büyük bir kalabalığın çıkardığı gürültüyü andırıyordu. Görümü yalnız ben Daniel gördüm. Yanımdakiler görmediler, ama dehşete düşerek gizlenmek için kaçtılar. Böylece ben yalnız kaldım. Bu büyük görümü seyrederken gücüm tükendi, benzim büsbütün soldu, kendimi toparlayamadım. Sonra adamın sesini duyunca yüzüstü yere düşüp derin bir uykuya daldım. Derken bir el dokundu, titredim; beni dizlerimle ellerimin üzerine kaldırdı. Bana, "Ey Daniel! Sen ki çok sevilen birisin!" dedi, "Ayağa kalk ve söyleyeceklerime iyi kulak ver. Çünkü sana gönderildim." O bunları söyler söylemez titreyerek ayağa kalktım. "Korkma, ey Daniel!" diye devam etti, "Anlayışa erişmeye ve kendini Tanrı'nın önünde alçaltmaya karar verdiğin gün duan işitildi. İşte bu yüzden geldim. Pers krallığının önderi 21 gün bana karşı durdu. Sonra baş önderlerden Mikael bana yardıma geldi, çünkü orada, Pers krallarının yanında alıkonulmuştum. Son dönemde halkının başına neler geleceğini sana açıklamak için geldim şimdi, çünkü bu görüm gelecekle ilgilidir." O bunları söyleyince, suskun suskun yere baktım. Derken İnsanoğlu'na benzeyen biri dudaklarıma dokundu. Ben de ağzımı açıp konuşmaya başladım. Karşımda durana, "Ey efendim! Bu görüm yüzünden acı çekiyorum, kendimi toparlayamıyorum" dedim, "ben kulun nasıl seninle konuşayım? Gücüm tükendi, soluğum kesildi." İnsana benzeyen varlık yine dokunup beni güçlendirdi. "Ey çok sevilen adam, korkma!" dedi, "Esenlik olsun sana! Güçlü ol! Evet, güçlü ol!" O benimle konuşunca güçlendim. "Konuşmanı sürdür, efendim, çünkü bana güç verdin" dedim. Bunun üzerine, "Sana neden geldiğimi biliyor musun?" dedi, "Çok yakında dönüp Pers önderiyle savaşacağım. Ben gidince Grek önderi gelecek. Ama önce Gerçek Kitap'ta neler yazıldığını sana bildireceğim. Onlara karşı önderiniz Mîkâel dışında bana yardım eden kimse yok." [Daniel, 10:1-21.]
Bütün bunları bildiğiniz hâlde, size hatırlatmak isterim ki, Rabb Kendi halkını önce Mısır diyarından kurtardı, ama iman etmeyenleri daha sonra mahvetti. Yetkilerinin sınırı içinde kalmayıp kendilerine ayrılan yeri terk etmiş olan melekleri, büyük yargı günü için çözülmez bağlarla bağlayarak karanlığa hapsetti. Sodom, Gomora ve çevrelerindeki kentler de bunlara benzer şekilde kendilerini cinsel ahlâksızlığa ve sapıklığa teslim ettiler. Sonsuza dek ateşte yanma cezasını çekmekte olan bu kentler ders alınacak birer örnektir. Buna rağmen, aranıza sızan bu kişiler aynı şekilde hülyalara dalıp öz bedenlerini kirletiyorlar. Rabbin yetkisini hiçe sayıyor, yüce varlıklara dil uzatıyorlar. Oysa baş melek Mîkâîl bile, Mûsâ'nın cesedi konusunda İblis'le çekişip tartışırken, dil uzatarak onu yargılamaya kalkışmadı. Ancak, "Seni Rabb azarlasın" dedi. Ama bu kişiler anlamadıkları her şeye dil uzatıyorlar. Öte yandan, mantıktan yoksun hayvanlar gibi içgüdüleriyle anladıkları ne varsa, onları yıkıma götürüyor. Vay bunların hâline! Çünkü Kâbil'in yolundan gittiler. Kazanç için kendilerini Belam'ınkine benzer bir yanılgıya kaptırdılar. Korah'ınkine benzer bir isyanda mahvoldular. Sevgi şölenlerinizde sizinle birlikte pervasızca yiyip içen bu kişiler, birer kara lekedir. Yalnız kendilerini besleyen çobanlardır. Rüzgârın sürüklediği yağmursuz bulutlara, iki kez ölmüş, kökten sökülmüş, sonbaharın meyvesiz ağaçlarına benzerler. Köpüğünü savuran denizin vahşi dalgaları gibi, ayıplarını etrafa savururlar. Serseri yıldızlar gibidirler. Onları sonsuza dek sürecek koyu karanlık bekliyor. [Yahuda, 5-14.]
Gökte savaş oldu. Mîkâîl ve melekleri ejderhaya karşı savaştılar. Ejderha kendi melekleriyle birlikte karşı koydu, ama gücü yetmedi. Bu yüzden gökteki yerlerini yitirdiler. Büyük ejderha, İblis ya da Şeytân diye adlandırılan ve tüm dünyayı saptıran o eski yılan, melekleriyle birlikte yeryüzüne atıldı. [Vahy, 7-9.]
Kısaca özetlersek İbrânî anlayışında, mîkâl/mikâîl, "büyük reis", "İsrâîloğulları'nın hâmisi, İsrâîloğulları'nı, Perslere ve Yunanlılara karşı koruyan"dır.
Âyette, Kim ki, Allah'a, meleklerine, elçilerine, cibrîl'e, mîkâl'e düşman olursa... buyurularak, geçmiştekilere değil yaşayanlara hitap edildiğine göre, "Mîkâl"in, İsrâîloğulları'nın binlerce sene evvelki Mîkâl'i olması mümkün değildir. Zira, binlerce sene evvele düşmanlık etmenin bir anlamı olmadığı gibi, Kur’ân'ın böyle bir mantığı söz konusu etmesi de mümkün değildir. O nedenle, yeni bir "büyük reis", yeni bir "hâmi" tesbit etmek zorundayız. Öyleyse kim olabilir bu hâmi, bu büyük reis?
128Andolsun, içinizden size, sıkıntıya uğramanız kendisine ağır gelen, size düşkün, sadece inananlara çok şefkatli, kolaylık sağlayan, çok merhametli bir elçi gelmiştir. [Tevbe/128]
150,151Ve her nereden çıkarsan hemen yüzünü Mescid-i Haram/dokunulmaz eğitim-öğretim kurumu tarafına çevir. Ve siz, her nerede olsanız, insanlardan, –onlardan şirk koşarak yanlış; kendi zararlarına iş yapan kimseler hariç– sizin aleyhinizde bir delil olmaması için, Benim size, içinizden, size âyetlerimizi okuyan, sizi arındıran, size kitabı ve haksızlık, bozgunculuk ve kargaşayı engellemek için konulmuş kanun, düstur ve ilkeleri öğreten ve size bilmediğiniz şeyleri öğreten bir elçi göndermem gibi, size olan nimetimi tamamlamam için ve doğru yolu bulabilmeniz için hemen yüzünüzü onun tarafına çevirin. Artık onlara saygıyla, sevgiyle, bilgiyle ürperti duymayın, Bana saygıyla, sevgiyle, bilgiyle ürperti duyun. [Bakara/150-151]
164Andolsun ki Allah, mü’minlere kendilerinden, onlara Kendi âyetlerini okuyan, onları arındıran ve onlara kitap ve haksızlık, bozgunculuk ve kargaşayı engellemek için konulmuş kanun, düstur ve ilkeleri öğreten bir peygamber göndermekle büyük bir iyilikte bulunmuştur. Oysa onlar, daha önce apaçık bir sapıklık içinde idiler. [Âl-i İmrân/164]
Burada 91. âyete tekrar göz atalım: Ve onlara, "Allah'ın indirdiğine iman edin" denildiği zaman, onlar, "Biz, kendimize indirilene iman ederiz" dediler. Ve onlar, o [Allah'ın indirdiği], kendilerinin beraberindekileri doğrulayan bir hakk olmasına rağmen, ondan [kendilerine indirilenlerden] ötesini inkâr ediyorlar. De ki: "Peki eğer mü’minler idiyseniz niçin daha önce Allah'ın peygamberlerini öldürüyorsunuz?"
Artık rahatlıkla burada zikredilen cibrîl ve mîkâl'in, İbrânilerin Cibrîl ve Mîkâl'i ile ilgisinin olmadığını, cibrîl'in,"Kur’ân", mîkâl'in de –tıpkı Zülkarneyn'in "Rasûlullah Muhammed" olduğu gibi– "Rasûlullah Muhammed" olduğunu söyleyebiliriz.Ayrıca mîkâl'e yakıştırılan "abdullah, ubeydullah" manalarını kabul etsek bile, bununla "Rasûlullah Muhammed" kasdedilmiş olur. Çünkü Kur’ân'da abdullah ile "Rasûlullah Muhammed" kasdedilir, ki bu, A‘lâ, Cinn ve İsrâ sûrelerinde görülebilir.
NOT:
97. âyette yer alan, بإذن اللّه[bi-iznillâhi] ifadesi, genellikle "Allah'ın izni/müsaadesi/verdiği özgürlük ile" şeklinde çevirilir ki bu, izn sözcüğünün Türkçe'deki anlamıyla düşünülmesinden kaynaklanmaktadır. Hâlbuki Türkçe'deki "izin" ile Arapça'daki "izn" aynı değildir. Zira, إذن[izn], "bilgi/bilmek" demek olup أذِن [ezine/bildi], أئذنن [e’ezene/bildirdi] diye çekim yapılır. [Lisânu'l-Arab; c. 1, s. 111-115.]
İzn sözcüğü gerçek anlamına alındığında bi-iznillâhi ifadesi, "Allah'ın bilgisi sebebiyle, Allah'ın bilgisine göre" anlamına gelir, ki bu, şu âyetlerde de görülebilir:
213İnsanlar tek bir önderli toplum idi de Allah müjdeciler ve uyarıcılar olmak üzere peygamberler gönderdi ve anlaşmazlık ettikleri konularda insanlar arasında hükmetsinler diye onların beraberinde hak ile kitap indirdi. Ve sırf o Kitap verilenler, kendilerine bunca deliller geldikten sonra aralarındaki azgınlık yüzünden anlaşmazlığa düştüler. Bunun üzerine Allah, Kendi bilgisi gereği, iman edenlere, onların hakkında anlaşmazlığa düştükleri hakka kılavuz oldu. Ve Allah, dilediği kimseyi/dileyen kimseyi dosdoğru yola kılavuzlar. [Bakara/213]
221Ve ortak koşan kadınları, iman edinceye kadar nikâhlamayın. İman etmiş, kâfirlerin himayesindeki bir köle kadın, –sizin çok hoşunuza gitmiş olsa da– ortak koşan bir kadından daha hayırlıdır. Ortak koşan erkekleri de iman edinceye kadar nikâhlamayın; iman etmiş bir erkek köle, –sizin çok hoşunuza gitmiş olsa da– ortak koşan bir erkekten daha hayırlıdır. Ortak koşanlar ateşe çağırırlar, Allah ise Kendi bilgisi ile cennete ve bağışlanmaya çağırır. O, öğüt alıp düşünürler diye insanlara âyetlerini ortaya koyar. [Bakara/221]
15,16Ey Kitap Ehli! Kesinlikle, Kitap'tan gizlemiş olduğunuz şeylerin çoğunu açığa koyan, çoğundan da vazgeçen Bizim Elçimiz size geldi. Kesinlikle size, Allah'tan bir ışık ve apaçık bir Kitap geldi. Allah, o Kitabla kendi rızasına uyanları selâmet yollarına kılavuzlar. Onları Kendi bilgisi ile karanlıklardan aydınlığa çıkarır ve onları dosdoğru yola kılavuzlar. [Mâide/16]*
333 “Allah'ın onarması, tamir etmesi” anlamında olan Cibrîl [Cebrâîl], Kur’ân âyetlerinin bir niteliğidir. Halk anlayışındaki gibi, Allah'tan elçilere vahiy getiren bir melek yoktur. Allah vahyi, aracısız olarak elçilerinin beynine yerleştirir. Cibrîl/Cebrâîl indiren değil, inendir. Aksi yöndeki çeviri ve yorumlar yanlış olup Kur’ân ile çelişir. İbranice'den Arapça'ya geçen ve “koruyan, gözeten büyük şef” demek olan Mîkâl'de, Rasûlullah'ın (Tevbe/128'deki tanıtılan) özellikleridir. Kısaca Kur’ân'da konu edilen Mîkâl/Mîkâîl, “Rasûlullah Muhammed”dir. Tafsilat için bkz. Tebyîn.
333 “Allah'ın onarması, tamir etmesi” anlamında olan Cibrîl [Cebrâîl], Kur’ân âyetlerinin bir niteliğidir. Halk anlayışındaki gibi, Allah'tan elçilere vahiy getiren bir melek yoktur. Allah vahyi, aracısız olarak elçilerinin beynine yerleştirir. Cibrîl/Cebrâîl indiren değil, inendir. Aksi yöndeki çeviri ve yorumlar yanlış olup Kur’ân ile çelişir. İbranice'den Arapça'ya geçen ve “koruyan, gözeten büyük şef” demek olan Mîkâl'de, Rasûlullah'ın (Tevbe/128'deki tanıtılan) özellikleridir. Kısaca Kur’ân'da konu edilen Mîkâl/Mîkâîl, “Rasûlullah Muhammed”dir. Tafsilat için bkz. Tebyîn.
*İşte Kuran, Bakara Suresi
Yorumlar - Yorum Yaz