Tibâk Sanatı, Kariah Suresi 8-11
TIBÂK SANATI
KARİAH SURESİ
8-11.Tartıları hafif gelen kimse ise,
işte onun anası Haviye’dir [uçurumdur / derin bir çukurdur].
Onun ne olduğunu sana ne bildirdi?
[O] Kızgın bir ateştir.
Tıbâk Sanatı: Zıt iki şeyin ve yahut olayın ortak özelliğini bir arada ifade etme sanatıdır. Örneğin: Hayır ve şerrin bir arada anılması, dünya ve ahiretin bir arada anılması, iyi ve kötünün bir cümlede zikredilmesi Tıbak sanatıdır.
“هاوية Haviye” sözcüğü; “derin bir çukur, uçurum” manasına gelen bir sözcüktür. 9. ayetteki “İşte onun anası Haviye’dir” ifadesi, Araplar tarafından çok kullanılan “hevet ümmühü [anası onu kaybetti, uçuruma, derin bir çukura düşürdü]” deyiminden gelmektedir. Birisinin helâk olması durumunda üzüntü ve ölüm ifade eden bu deyim, Türkçeye de “anası ağladı” şeklinde yerleşmiştir.
Ayette “Haviye”, “ana” olarak nitelenerek edebî sanatla bir uyarı yapılmıştır. Böylelikle de “Haviye” olarak isimlendirilen cehennemin ahirette cehennemlikleri kendi çocuğunu koruyan bir ana gibi kucaklayacağı, bu cehennemliklere “Haviye”den başka kucak açanın bulunmayacağı mesajı verilmiştir.
10. ayetteki ifadeden “haviye” denilen bu uçurum ya da derin çukurun, ne kadar tarif edilse de insan zihni tarafından idrak edilemeyecek bir boyutta ve korkunçlukta olduğu anlaşılmaktadır. “Haviye”nin insan idrakinin dışında bir yapıda olduğu konusu 11. ayette de doğrulanmış ve onun “kızgın bir ateş” olduğu bildirilmiştir. Zaten kızgın olduğu bilinen ateşe “kızgın” vurgusu yapılarak o ateşin insanların bildiği ateşten farklı olduğu belirtilmekte ve sanki şu anlam verilmektedir: “Sizin bildiğiniz ateş onun yanında soğuk kalır!”
İşte Kur'an
Yorumlar -
Yorum Yaz