Mecaz Sanatı, Beled Suresi 8-9

Site Menüsü

Bilimden Haberler

Mecaz Sanatı, Beled Suresi 8-9

MECAZ

BELED SURESİ

8,9.Biz ona iki göz, bir dil ve iki dudak vermedik mi?
10.Ve Biz ona belirgin iki yolu gösterdik.

Bu âyetlerde Yüce Allah, sıkıntı içinde yarattığı insana –özellikle de kuvveti ve malı ile iftihar eden o mağrur insana– lütfettiği nimetlerden bazılarını hatırlatıp yaratılış gayesini göstermekte ve onun her hâlini bilen olarak, yaptıklarının karşılığını vermeye gücünün olduğuna işaret etmektedir.

İKİ GÖZ, BİR DİL VE İKİ DUDAK: Burada sayılan organlar mecâzîdir. Aynı organlar hayvanlarda da olmasına rağmen, onlar Allah’ı tanıyamazlar, âhireti idrak edip inanamazlar, yani sorumluluk bilincinde değillerdir. İnsan ise gözlerini açıp çevresine baktığında gerçeğin işaretlerini görebilir ve yanlış ile doğru arasındaki farkı anlayabilir. Dili ve dudaklarıyla kişiliğini ortaya koyabilir, hissettiğini açıklayabilir. Çünkü bu organların arkasında düşünme ve anlama yeteneği vardır. Dolayısıyla bu organlardan asıl maksat, “akıl ve bilgi kaynağı”dır.

NECDEYN [İKİ BELİRGİN YOL]: نجد [necd] sözcüğü, “dağın tepesi, açık ve işlek yol, yüksek yer, minder, döşeme gibi oturacak yerler, ağaçsız mekân, deneyimli usta kılavuz, yiğitlik, çok terlemek, meme” gibi anlamlarda kullanılır.[10] Burada ise pasajın genel anlamı itibariyle sözcüğün, “açık ve işlek yol [belirgin yol]” anlamını kabul etme zorunluluğu vardır. Nitekim İbn-i Abbâs dışında hiçbir bilgin, bu âyetle ilgili olarak, sözcüğün “meme” dışında diğer anlamlarını dikkate alarak bir açıklama yapmamıştır.

Âyette geçen نجدين [necdeyn] sözcüğü, “iki belirgin yol” anlamına gelmektedir. Bu yollar, hayır ve şer; iman ve küfür, hakk ve bâtıl olarak isimlendirilebilen ve birbirlerinin zıddı olan iki yoldur. Rabbimizin iki yolu ifade eden birçok sözcük içinden necdeyn sözcüğünü seçmesi, bu yolların sıradan iki yol olmayıp dağın doruğu gibi çok uzaktan da görülebilen, çok belirgin iki yol olduğunu belirtmek içindir.

Bu açıklamalardan sonra âyetin takdiri şu şekilde yapılabilir: “Biz insana sadece akıl ve düşünme yeteneği vererek onu kendi kendine yol bulsun diye bırakmadık, aynı zamanda ona yol da gösterdik. Ona önünde bulunan iyilik ve kötülük, doğruluk ve sapıklık gibi birbirinden belirgin şekilde ayrılabilen iki yolu açıkladık ki, düşünerek ve irâdesi ile dilediğini seçsin.”

İşte Kur'an

Yorumlar - Yorum Yaz

Site Haritası

Videolar

Linkler

Takvim