Kur'an İncelemeleri
39Araf Suresi 164-171
Hatalı Çevrilen Ayetler
39Araf Suresi 164-171
Hatalı Çeviri:
164. İçlerinden bir topluluk: «Allah'ın helâk edeceği yahut şiddetli bir şekilde azap edeceği bir kavme ne diye öğüt veriyorsunuz?» dedi. (Öğüt verenler) dediler ki: Rabbinize mazeret beyan edelim diye bir de sakınırlar ümidiyle (öğüt veriyoruz).
165. Onlar kendilerine yapılan uyarıları unutunca, biz de kötülükten men edenleri kurtardık, zulmedenleri de yapmakta oldukları kötülüklerden ötürü şiddetli bir azap ile yakaladık.
166. Kibirlenip de kendilerine yasak edilen şeylerden vazgeçmeyince onlara: Aşağılık maymunlar olun! dedik.
167. Rabbin, elbette kıyamet gününe kadar onlara en kötü eziyeti yapacak kimseler göndereceğini ilân etti. Şüphesiz Rabbin cezayı çabuk verendir.Ve O çok bağışlayan, pek esirgeyendir.
168. Onları (yahudileri) gurup gurup yeryüzüne dağıttık. Onlardan iyi kimseler vardır, yine onlardan bundan aşağıda olanları da vardır. (Kötülüklerinden) belki dönerler diye onları iyilik ve kötülüklerle imtihan ettik.
169. Onların ardından da (âyetleri tahrif karşılığında) şu değersiz dünya malını alıp, nasıl olsa bağışlanacağız, diyerek Kitab'a vâris olan birtakım kötü kimseler geldi. Onlara, ona benzer bir menfaat daha gelse onu da alırlar. Peki, Kitap'ta Allah hakkında gerçekten başka bir şey söylemeyeceklerine dair onlardan söz alınmamış mıydı ve onlar Kitap'takini okumamışlar mıydı? Âhiret yurdu sakınanlar için daha hayırlıdır. Hâla aklınız ermiyor mu?
170. Kitab'a sımsıkı sarılıp namazı dosdoğru kılanlar var ya, işte biz böyle iyiliğe çalışanların ecrini zayi etmeyiz.
171. Bir zamanlar dağı İsrailoğullarının üzerine gölge gibi kaldırdık da üstlerine düşecek sandılar. «Size verdiğimi (Kitab'ı) kuvvetle tutun ve içinde olanı hatırlayın ki korunasınız» dedik.
Doğru Çeviri:
164Ve hani onların içlerinden bir ümmet; önderli toplum, “Allah'ın değişime/ yıkıma uğratacağı ya da çetin bir azapla azap edeceği bir topluma ne diye öğüt veriyorsunuz?” dediği vakit, o uyarıda bulunanlar da dediler ki: “Rabbinize karşı mazeret olsun, bunlar da Allah'ın koruması altına girsinler diye.”
165,166Ne zaman ki onlar kendisiyle hatırlatma yapılan şeyleri umursamadılar, Biz o kötülükten sakındıranları kurtardık, o zâlimleri de hak yoldan çıkmalarından dolayı şiddetli/ fakir düşüren bir azapla yakaladık. Ne zaman ki onlar kendisiyle yasaklandıkları şeyler konusunda büyüklendiler, Biz de onlara, “Aşağılık-dışlanmış kimseler durumunda maymunlar olun!!” dedik.
167Ve o vakit Rabbin, kıyâmet gününe kadar üzerlerine, kesinlikle kendilerini en kötü azaba uğratacak kimseler göndereceğini ilân etti. Şüphe yok ki, Rabbin cezayı çabucak verendir. Ve kesinlikle O, kullarının günahlarını çok örten, onları cezalandırmayan ve bağışı bol olandır, engin merhamet sahibidir.
168Ve onları yeryüzünde birçok önderli toplumlara ayırdık. Onlardan bir kısmı düzgün kimselerdi, bir kısmı da bundan aşağı idi. Ve Biz, onları dönsünler; Allah’ın ilkelerine göre hareket etsinler diye iyiliklerle ve kötülüklerle sınama yaptık.
169Derken onlardan sonra bir nesil gelip onların yerlerine geçti. Kitab'a mirasçı oldular. Onlar bu dünyanın genişliğini; değersiz kazanımlarını alırlar, “Bize ileride mağfiret olunur/ suçlarımız bağışlanır” diyorlardı. Kendilerine ona benzer değersiz bir mal gelirse, onu da alıyorlardı. –Allah'a karşı haktan başkasını söylemeyeceklerine dair kendilerinden o kitabın teminatı alınmadı mı? Hâlbuki onda olanı okuyup öğrenmişlerdi. Âhiret yurdu, Allah'ın koruması altına girmiş kimseler için daha hayırlıdır. Hâlâ akıl etmeyecek misiniz?–
170Ve Kitab'a sımsıkı sarılanlara ve salâtı ikame edenlere119 [mâlî yönden ve zihinsel açıdan destek olma; toplumu aydınlatma kurumunu oluşturanlara-ayakta tutanlara] gelince, Biz o düzeltenlerin/iyileştirenlerin ödülünü yitirmeyiz.
171Hani bir zamanlar dağ gibi sorunlar, gölgelik/şemsiye gibi üzerlerine çökmüş iken, onlar da o dağ gibi sorunlarla yaşayıp duracaklarına inanmışlarken Biz, o dağ gibi sorunları silkip atmıştık: “Allah'ın koruması altında olmanız için size verdiğimizi kuvvetle tutun ve içindekini hatırınızdan çıkarmayın!”
164Ve hani onların içlerinden bir ümmet; önderli toplum, “Allah'ın değişime/ yıkıma uğratacağı ya da çetin bir azapla azap edeceği bir topluma ne diye öğüt veriyorsunuz?” dediği vakit, o uyarıda bulunanlar da dediler ki: “Rabbinize karşı mazeret olsun, bunlar da Allah'ın koruması altına girsinler diye.”
Hatırlanacak olursa 159. ayette İsrailoğullarının içinde hakkı gösteren ve hakk ile adaleti uygulayan bilinçli bir grup olduğundan söz edilmişti. Bu ayette de o bilinçli grubun kendi aralarında ikiye ayrıldıkları görülmektedir.
Bu bilinçli grubun içindeki bazı kişiler, uyarıların ve öğütlerin boşa gittiğini görünce diğer öğütçü arkadaşlarına "Söz dinlemeyen şu insanlara niye boş yere öğüt verip nefes tüketiyorsunuz?" diye sormaktadırlar. Daha derin düşündükleri için öğüt vermeye devam edenler ise, vazifelerini yaptıklarına dair Allah’a mazeret beyan edebilmek için uyarı ve öğüde devam ettiklerini, belki bir gün onların da yola gelebileceklerini umduklarını söylemektedirler.
Burada nakledilen yöntem her zaman dikkate alınmalı ve hakkı tavsiye etme işine yılmadan, sabırla devam edilmelidir.
165,166Ne zaman ki onlar kendisiyle hatırlatma yapılan şeyleri umursamadılar, Biz o kötülükten sakındıranları kurtardık, o zâlimleri de hak yoldan çıkmalarından dolayı şiddetli/ fakir düşüren bir azapla yakaladık. Ne zaman ki onlar kendisiyle yasaklandıkları şeyler konusunda büyüklendiler, Biz de onlara, “Aşağılık-dışlanmış kimseler durumunda maymunlar olun!!” dedik.
Dikkat edilirse kurtulanlar daima iman edip salihatı işleyenler [devamlı düzeltmeye yönelik işler yapanlar] olmakta, diğerleri ise cezalandırılmaktadır.
Dikkat edilirse kurtulanlar daima iman edip salihatı işleyenler [devamlı düzeltmeye yönelik işler yapanlar] olmakta, diğerleri ise cezalandırılmaktadır.
İsrailoğullarının para canlısı, çıkar sağlamayı düşünen kesimine yöneltilen "Aşağılık-dışlanmış kimseler durumunda maymunlar olun!" " ifadesi bir başka ayette daha geçmektedir:
65Ve siz içinizden sebtte/düşünme gününde sınırları aşan kimseleri de elbette bilirsiniz. İşte bundan dolayı onlara, "Aşağılık-dışlanmış kimseler durumunda maymunlar olun!" dedik. (Bakara/65)
Ayetteki "Hasiiyn" ifadesi, teknik olarak maymunların sıfatı değildir. "Künü" emrindeki muhatapların ‘hal’idir.
Bu ifade ile ilgili olarak, İsrailoğullarına mensup bu suçluların gerçekten maymun olduklarına dair rivayetler ortaya çıkmıştır:
"Yahudiler sabahleyin kendilerinin zelil maymunlar olduğunu gördüler. Onlar üç gün bu şekilde kaldılar. Derken diğer insanlar onları gördü... sonra da yok olup gittiler." "Yahudilerin gençleri maymun, ihtiyarları ise domuz haline getirildiler." [Razi, İbn Abbas’tan]
Hâlbuki ayetlerde "Biz onları aşağılık maymuna çevirdik" denilmemiş, "Onlara ‘Aşağılık- dışlanmış kimseler durumunda maymunlar olun!’ dedik" denilmiştir. Yani burada, Rabbimizin suçluları maymun hâline getirmesi söz konusu değildir. Ayetteki "Aşağılık- dışlanmış kimseler durumunda maymunlar olun!" ibaresi, suçluların kendi davranışları sonucunda maymuna benzeyeceklerini ifade etmektedir. Yani zımnen onlara "Siz, size verilen kurallara uymaz, bu açgözlülüğü sürdürür, sürekli altına, mala-mülke taparsanız; her yerde ve her zaman para kazanacağız diye her türlü maskaralığı, hokkabazlığı yaparsınız. Madem istiyorsunuz, buyurun, maymunlar gibi maskaralık edip durun!" denilmiştir. Nitekim "maymun" sözcüğü, klâsik Arapçada "iştah ve arzuya gem vuramayan taşkın insanlar" için sık sık kullanılan bir sözcüktür. Bu tip doyumsuz insanlara Türkçede de "maymun iştahlı" denmektedir. Diğer taraftan, Kitab- Mukaddes’te de İsrailoğullarının maymunlaştığı hakkında herhangi bir bildirim yoktur.
Buna benzer bir ifade bir başka ayette daha vardır:
60De ki: "Allah katında cezaya çarptırılma bakımından bunlardan daha kötüsünü size haber vereyim mi? Allah, kimleri dışlamış ve kimlerden razı olmamışsa; kimlerden maymunlar, domuzlar ve tağûta tapanlar yapmışsa, işte bunlar, mekânca kötüdür ve yolun doğrusundan daha çok kaybolmuşlardır." [Maide/60]
Maide suresinin 60. ayetindeki Rabbimizin "Biz kıldık" ifadesi, Allah’ın kullarının tüm fiillerinin yaratıcısı olması bakımındandır. Yoksa onları maymunlaştıran, maskara yapan, şeytana taptıran Allah değil, bizzat kendileridir. Yani onlar bizzat kendileri maymun karakterine bürünerek maymun hâline gelmişlerdir.
167Ve o vakit Rabbin, kıyâmet gününe kadar üzerlerine, kesinlikle kendilerini en kötü azaba uğratacak kimseler göndereceğini ilân etti. Şüphe yok ki, Rabbin cezayı çabucak verendir. Ve kesinlikle O, kullarının günahlarını çok örten, onları cezalandırmayan ve bağışı bol olandır, engin merhamet sahibidir.
Bu ayette, haddi aşanlara karşı Allah’ın tavrının [sünnetüllah] ne olduğu ilân edilmektedir.
Bu ayette, haddi aşanlara karşı Allah’ın tavrının [sünnetüllah] ne olduğu ilân edilmektedir.
Buna göre, birçok topluma kıyasla fazlalıklı kılınmış ve çeşitli nimetlerle beslenmiş olan İsrailoğulları, Allah’ın emirlerini çiğneyerek buzağıya [ziynete] taptıkları, sebt yasağına uymadıkları ve daha birçok günah işledikleri için Allah’ın başka kulları vasıtasıyla cezalandırılmışlardır.
Gerçekten de İsrailoğullarının tarihine bakıldığında, hiçbir zaman rahat yaşamadıkları, onları her zaman haraca bağlayan, ezen, öldüren birçok ülke veya yönetimin olduğu görülmektedir.
İsrailoğullarına ilk musallat edilen Buhtunnasır’dır. Buhtunnasır onları öldürdü ve esir aldı. Şehirlerini yerle bir etti. Hıristiyanlar da onları çok ezdi. Onlardan cizye aldı. Daha sonra da Müslümanlar Medine yöresinden hatta Arap yarımadasından onları temizlediler. Son olarak da mallarına ve canlarına Almanya tarafından tasallut edildi.
İsrailoğulları ile ilgili bu mealdeki bir diğer ayet de şudur:
* Onlar nerede bulunurlarsa bulunsunlar, üzerlerine alçaklık damgası vurulmuştur. Ve –Allah'ın sözleşmesine ve insanların sözleşmesine bağlı kalanlar hariç– onlar Allah'ın hışmına uğradılar ve üzerlerine de miskinlik vurulmuştur. Bu, onların Allah'ın âyetlerini örtbas etmiş olmaları ve haksız yere peygamberleri öldürmeleri sebebiyledir. Bu, isyan etmiş ve sınırı da aşmış olmaları nedeniyledir. [Âl-i Imran/112]
Bu ayette hem peygamberimizin dönemindeki hem de günümüzdeki Yahudilere ince göndermeler yapılarak sanki şöyle denilmektedir: "Bu tavırlarınızı sürdürürseniz kıyamete kadar rahat yaşama fırsatınız olmayacaktır. Ama ahitlerinize sadakat gösterip hakka dönerseniz rahat yaşarsınız."
168Ve onları yeryüzünde birçok önderli toplumlara ayırdık. Onlardan bir kısmı düzgün kimselerdi, bir kısmı da bundan aşağı idi. Ve Biz, onları dönsünler; Allah’ın ilkelerine göre hareket etsinler diye iyiliklerle ve kötülüklerle sınama yaptık.
Bu ayette İsrailoğullarına verilen cezalardan birine değinilmekte ve onların birçok parçaya bölündükleri bildirilmektedir. İsrailoğullarına verilen bölünme cezası onların kendi ağızlarından Cinn suresinde de dile getirilmiştir:
Bu ayette İsrailoğullarına verilen cezalardan birine değinilmekte ve onların birçok parçaya bölündükleri bildirilmektedir. İsrailoğullarına verilen bölünme cezası onların kendi ağızlarından Cinn suresinde de dile getirilmiştir:
* Şüphesiz bizler; bizlerden bir kısmı sâlihlerdendir, bizden bazıları da bunun aşağısındandır. Biz, çeşit çeşit yollarda idik. [Cinn/11]
168. ayette ayrıca, İsrailoğullarının arasında, iyi yöne çalışan ve düzeltici mahiyette toplumsal girişimde bulunan "salihler" ile eski tutumlarında direnen "azgınlar" bulunacağı bilgisi tekrar verilmiştir.
Ayetin sonunda ise Rabbimizin onları hem kıtlık, kuraklık, hastalık, zorluk gibi sıkıntılarla hem de bolluk, sağlık, zenginlik gibi nimetlerle imtihan ettiği bildirilmiştir.
169Derken onlardan sonra bir nesil gelip onların yerlerine geçti. Kitab'a mirasçı oldular. Onlar bu dünyanın genişliğini; değersiz kazanımlarını alırlar, “Bize ileride mağfiret olunur/ suçlarımız bağışlanır” diyorlardı. Kendilerine ona benzer değersiz bir mal gelirse, onu da alıyorlardı. –Allah'a karşı haktan başkasını söylemeyeceklerine dair kendilerinden o kitabın teminatı alınmadı mı? Hâlbuki onda olanı okuyup öğrenmişlerdi. Âhiret yurdu, Allah'ın koruması altına girmiş kimseler için daha hayırlıdır. Hâlâ akıl etmeyecek misiniz?–
Bu ayette yine İsrailoğullarının mala tutkun karakterleri sergilenmekte ve bu tutumları kınanmaktadır.
Bu ayette yine İsrailoğullarının mala tutkun karakterleri sergilenmekte ve bu tutumları kınanmaktadır.
Ayetin bildirdiğine göre, İsrailoğulları, kendilerine indirilen ve vâris oldukları kitapta malın, mülkün, kazancın ölçülerinin bildirilmiş olmasına ve kendilerinin de bu kitabı okuyup durmalarına rağmen kitapta söylenenin aksini yapmaktadırlar. Oysa kitaptaki bilgileri göz ardı etmeyeceklerine dair ortada verilmiş sözleri bulunmaktadır:
* Ve hani Allah, kendilerine Kitap verilen kimselerden sağlam sözünü almıştı: "Kitabı kesinlikle insanların önüne apaçık koyacaksınız, onu gizlemeyeceksiniz." Onlar ise bunu sırtlarının ötesine attılar ve onu az bir bedel karşılığı sattılar. İşte, satın aldıkları şeyler ne kötüdür! [Âl-i Imran/187]
Ayet, hem o güne hem de bugüne hitap eden evrensel bir mesajla sona ermektedir: "Ahiret yurdu takva sahipleri için daha hayırlıdır. Hâlâ akletmeyecek misiniz?"
170Ve Kitab'a sımsıkı sarılanlara ve salâtı ikame edenlere119 [mâlî yönden ve zihinsel açıdan destek olma; toplumu aydınlatma kurumunu oluşturanlara-ayakta tutanlara] gelince, Biz o düzeltenlerin/iyileştirenlerin ödülünü yitirmeyiz.
Bu ayetten, mal canlısı İsrailoğullarının tamamen düzelmez, yola gelmez olmadıkları anlaşılmaktadır. Çünkü Rabbimiz dönüş kapısını aralayarak ayetteki iyi davranışlarda bulunanlara ödüllerini vereceğini bildirmektedir.
Bu ayetten, mal canlısı İsrailoğullarının tamamen düzelmez, yola gelmez olmadıkları anlaşılmaktadır. Çünkü Rabbimiz dönüş kapısını aralayarak ayetteki iyi davranışlarda bulunanlara ödüllerini vereceğini bildirmektedir.
Aslında bu ilke sadece İsrailoğullarına yönelik olmayan, Yüce Allah’ın rahmeti gereği tüm kullarına bildirdiği bir ilkedir:
* Şüphesiz iman eden ve düzeltmeye yönelik işler yapanlar; şüphe yok ki Biz, işi güzel yapanların karşılığını kaybetmeyiz. [Kehf/30]
171Hani bir zamanlar dağ gibi sorunlar, gölgelik/şemsiye gibi üzerlerine çökmüş iken, onlar da o dağ gibi sorunlarla yaşayıp duracaklarına inanmışlarken Biz, o dağ gibi sorunları silkip atmıştık: “Allah'ın koruması altında olmanız için size verdiğimizi kuvvetle tutun ve içindekini hatırınızdan çıkarmayın!”
Ayette gecen Cebel (Dağ) ifadesi ile ilgili bu surenin 143. Ayetinin tahlilinde ayrıntılı açıklamalarda bulunduk. Göz atılmasında yarar vardır.
Ayette gecen Cebel (Dağ) ifadesi ile ilgili bu surenin 143. Ayetinin tahlilinde ayrıntılı açıklamalarda bulunduk. Göz atılmasında yarar vardır.
Bu Âyette İsrâîloğullarının yaşamından başka bir kesite değinilmektedir. Sûrede Mûsâ peygamber, Firavun ve İsrâîloğullarına dair kıssalara diğer kıssalardan daha fazla ve ayrıntılı olarak yer verildiği görülmektedir. Ne var ki, bu durum sadece bu Sûreye mahsus olmayıp Kur'ân'ın tümü için geçerlidir. Bunun sebebi, İsrâîloğullarının diğer kıssalardaki kavimler gibi yok edilmemelerinden kaynaklanmaktadır. Nitekim İsrâîloğulları sadece o gün için bulundukları bölge olan Ortadoğu ile sınırlı olmadan tüm dünyada varlık göstermiş ve etkin olmuş bir toplumdur. Bu özellikleri sebebiyle Rabbimiz bu toplumun iyi tanınmasını istemektedir.
Âyette İsrâîloğullarının karşılaştığı anlatılan olay, Kur'ân'ın indiği dönemde İsrâîloğulları arasında bilinen ve dilden dile söylenip gelen bir olaydır ve başka Âyetlerde de yer almıştır:
63Hani bir zamanlar Biz, sizden, "Allah'ın koruması altına girmeniz için verdiğimiz şeyi kuvvetle tutun ve içindekileri hatırınızdan çıkarmayın!" diye sağlam bir söz almıştık ve sizin üstünüzü; seçkininiz Mûsâ'yı Tûr'a/dağa yükseltmiştik/çıkarmıştık.
64Bir de siz, bundan sonra yüz çevirdiniz. İşte eğer üzerinizde Allah'ın armağanı ve rahmeti olmasa idi kesinlikle siz zarara uğrayanlardan olmuştunuz. [Bakara: 63-64]
93Ve hani Biz sizden, "Size verdiğimiz Kitab'ı kuvvetlice alın ve dinleyin" diye sağlam söz almış ve sizin üstününüzü/seçkininiz Mûsâ'yı Tûr'a yükseltmiştik/çıkarmıştık. Demişlerdi ki: "Dinledik ve isyan ettik/iyice sarıldık." Ve gerçeği bilerek reddetmeleri yüzünden altının ilâhlığı kalplerine içirilmişti. De ki: "Eğer inananlar iseniz, inancınızın size emrettiği şey ne çirkindir!" [Bakara/93]
154-158Ve söz vermeleri ile birlikte üstlerini/en değerlilerini/Mûsâ'yı Tûr'a yükselttik. Ve onlara: "O kapıdan boyun eğip teslimiyet göstererek girin" dedik. Yine onlara: "Tefekkür/kulluk gününde sınırları aşmayın" dedik. Sonra da onların kendi sözlerini bozmaları, Allah'ın âyetlerine inanmamaları, peygamberleri haksız yere öldürmeleri ve: "Kalplerimiz örtülüdür/sünnetsizdir" demeleri –aksine Allah, küfretmeleri; Kendisinin ilâhlığını ve rabliğini bilerek reddetmeleri nedeniyle kalplerine damga vurmuştur. Onların azı dışında, inanmazlar– ve Allah'ın ilâhlığına ve rabliğine inanmamaları ve Meryem'in aleyhinde büyük bühtanlar söylemeleri; "Biz, Allah'ın Rasûlü Meryem oğlu Mesih Îsâ'yı gerçekten öldürdük" demeleri nedeniyle onlardan sağlam bir söz aldık. Oysa O'nu öldürmediler ve O'nu asmadılar. Ama onlar için, Îsâ, benzetildi. Gerçekten O'nun hakkında anlaşmazlığa düşenler, kesin bir yetersiz bilgi içindedirler. Onların zanna uymaktan başka buna ilişkin hiçbir bilgileri yoktur. O’nu kesin olarak öldürmediler. Aksine Allah O'nu, Kendine yükseltti/derecesini artırdı. Ve Allah, en üstün, en güçlü, en şerefli, mağlûp edilmesi mümkün olmayan/mutlak galip olandır, en iyi yasa koyan, bozulmayı iyi engelleyen/sağlam yapandır. [Nîsâ: 154-158]
Âyetteki zann sözcüğü burada yakîn= kesin bilgi anlamındadır ve muhtemelen Mûsâ peygambere Tevrât'ın vahyedilmesi sırasında meydana gelen yer sarsıntısı, yıldırım, şimşek gibi doğal afetlere atıfta bulunulmaktadır.
İsrâîloğullarının yaşadığı bu olay Kitab-ı Mukaddes’te de yer almaktadır:
Mûsâ halkın Tanrı'yla görüşmek üzere ordugâhtan çıkmasına öncülük etti. Dağın eteğinde durdular. Sînâ Dağı'nın her yanından duman tütüyordu. Çünkü RABB dağın üstüne ateş içinde inmişti. Dağdan ocak dumanı gibi duman çıkıyor, bütün dağ şiddetle sarsılıyordu. [Çıkış/19. Bölüm]
İsrail oğullarının üzerine dağlar gibi sıkıntıların geldiği Maide ve Bakara suresinde şöyle açıklanır:
20,21Ve hani Mûsâ, toplumuna: "Ey toplumum! Allah'ın üzerinizdeki nimetini hatırlayın. Hani Allah, içinizden peygamberler gönderdi. Sizi de hükümdarlar kıldı. Ve âlemlerden hiçbir kimseye vermediğini size verdi. Ey toplumum! Allah'ın size yazdığı temizlenmiş toprağa girin, geriye dönmeyin, yoksa kayba uğrayanlar olarak dönersiniz" dedi.
22Onlar, "Ey Mûsâ! Şüphesiz orada zorba bir toplum var. Onlar oradan çıkmadıkça da biz oraya asla girmeyiz. Şâyet onlar, oradan çıkarlarsa, şüphesiz biz de artık girenleriz" dediler.
23Korkanlardan ve Allah'ın kendilerine nimet verdiği iki adam dedi ki: "Onların üzerlerine kapıdan girin. İşte, oradan girerseniz şüphesiz siz, galip olanlarsınız. Eğer inanıyorsanız da artık yalnızca Allah'a işin sonucunu havale edin."
24Mûsâ'nın toplumu: "Ey Mûsâ! Şüphesiz biz, onlar orada olduğu sürece biz oraya asla girmeyiz. Artık sen ve Rabbin gidin de savaşın. Şüphesiz biz, burada oturanlarız" dediler.
25Mûsâ: "Rabbim! Ben, kendimle kardeşimden başkasına söz geçiremiyorum. Artık bizimle bu hak yoldan çıkmışlar toplumunun arasını ayır" dedi.
26Allah dedi ki: "Artık temizlenmiş topraklar onlara kırk sene haram kılınmıştır. Yeryüzünde şaşkın şaşkın dolaşacaklar. O nedenle sen, hak yoldan çıkmış o toplum için tasalanma!" (Maide 20-26)
Bakara 61Ve hani bir zamanlar siz, "Ey Mûsâ! Biz, tek yemeğe asla dayanamayız, artık bizim için Rabbine dua et de bize yerin yetiştirdiği şeylerden; sebzesinden, acurundan, sarmısağından, mercimeğinden ve soğanından çıkarsın" demiştiniz. Mûsâ da size, "O, üstün olanı daha aşağı olanla değiştirmek mi istiyorsunuz? Bir kasabaya/Mısır'a inin, o vakit istediğiniz şeyler sizin olacaktır" demişti. Ve üzerlerine aşağılık ve meskenet damgalandı ve sonunda Allah'tan bir gazaba uğradılar. İşte bu, küfretmiş; Allah'ın âyetlerini bilerek reddetmiş olmaları ve peygamberleri haksız yere öldürmüş olmaları nedeniyledir. İşte bu, isyan etmeleri ve aşırı gitmeleri nedeniyledir. (Bakara/61)
Burada işaret edilen olayların detayı Kitab-ı Mukaddes'te Sayılar/13 ve 14. Bablarda yer alır. Oradan ayrıntılı olarak okumak mümkündür.*
119 Kur’ân'daki, salât'ın ikâmesi ile ilgili emir ve haber cümlesi niteliğindeki ifadeler, genellikle “namazı doğru kılın, namazlarını dosdoğru kılarlar” şeklinde çevirilegelmiştir. Bizim, sözcüklerin anlamları üzerinden yaptığımız tahlil ise bu çevirilerin, ifadenin anlamını yansıtması bakımından yetersiz kaldığını, hatta yanlış olduğunu göstermektedir.
Q-v-m harflerinden oluşan iqâm sözcüğü, “oturmak” fiilinin karşıtı olan qıyâm sözcüğünün if‘âl babından mastarıdır ve lügatlerde bu kalıbın anlamı; “ayağa kaldırmak, dikmek, ayakta tutmak” olarak belirtilmiştir.
Buna göre iqâmi's-salât tamlamasının anlamı da; “zihnî ve mâlî yönlerden yapılan yardım ve destekle sorunların üstlenilerek giderilmesi işlerinin gerçekleştirilmesi ve bunun sürdürülmesi, yani ayakta tutulması, işin kurumlaştırılması” demektir. Bunu somutlaştırarak ifade etmek gerekirse salâtın iqâmesi; A) Zihnî yönü ile, eğitim ve öğretimin yapılması için okullar, halk evleri, halk eğitim merkezleri açılması ve bunların ayakta tutulması, B) Mâlî yönü ile, iş alanları açılması, Emekli Sandığı, Bağkur, SSK gibi sosyal güvenlik sistemlerinin teşkil edilmesi, yoksul ve yetimlerin desteklenerek –bekâr ve dulların evlendirilmesi de dâhil– sorunlarının sırtlanması, dertlerine deva olunması için kurumlar oluşturulması ve bunların yaşatılarak ayakta tutulması demektir. Bu konu Tebyînu'l-Kur’ân'da ayrıntılı olarak sunulmuştur.
*İşte Kuran, Araf Suresi